The Problem of Incresing and Decreasing Īmān according to Imām al-Māturīdī

Rey/Akıl Taraftarlığı zihniyetinin temsilcilerinden Ebû Hanîfe ve İmam Mâtürîdî; fıkıhta Hanefilik itikatta Matüridiliğin oluşmasına öncülük etmiş iki önemli düşünürdür. Onlar Mürcie’nin itikadî fıkhî konulardaki görüşlerinden etkilenmiş olup dinde kolaylık, akılcılık imanda eşitlik ilkelerini düşünce sistemlerinin merkezine yerleştirmişlerdir. Muhaliflerince amelleri önemsemeyip değersizleştiren birer âlim olarak lanse edilmiş olsalar da, kendi içerisinde tutarlı makul görüşleri büyük günah sahibinin lehine olmuş tekfir edilmekten kurtarmıştır. Onların bu tutumu, Arap olmayan Müslümanların İslâmlaşma sürecini kolaylaştırmıştır. İslâm düşüncesinde imana dâhil eden etmeyen olmak üzere ayrı iman nazariyesinden; etmeyenini benimsemişlerdir. Bu nazariyesinin en sorunlarından birisi “imanda artma eksilme” sorunudur. Hadis Taraftarları, Hâriciler, Mu‘tezile Şîa ile konusundaki fikrî tartışmaları, eserlerinin ilgili bölümlerinde bize kadar ulaşmıştır. Hanîfe’nin hareketle konuyu ele almış yeni delillerle temellendirmeye çalışmıştır. makalede; Mâtürîdî’nin imanın amellerle artıp eksilmeyeceği fikri, eserlerinden analiz edilecektir.